Doğruluk Payının derlediği verilere göre, başta İstanbul olmak üzere Ankara'da da seçimlere dair oy sayımlarına dair birçok süpekülasyon ortaya çıktı.
Oy sayılarının birbirine çok yakın olduğu yerlerde itiraz ve yeniden sayım süreci devam ediyor. Güncel YSK verilerine göre, CHP adayı Ekrem İmamoğlu’nun 21 bin 462 oy farkla kazandığı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimlerinde itirazların odak noktasını geçersiz oylar oluşturuyor. 320 bine yakın geçersiz oyun olduğu İstanbul’da sayımların yeniden yapılması sonucu değiştirir mi bilinmez fakat geçersiz oyların “fazla” olduğuna ve rastgele olmadığına yönelik iddialar için geçmiş seçimlerden süregelen eğilimlere bakmak yararlı olacaktır.
Geçersiz oy sayılması için dört durumdan birisi olmalı
Bir oy pusulasının geçersiz oy sayılması için en genel anlamda dört durumdan birisi gereklidir. Oy pusulasının birden fazla ve diğer parti ve adaylara taşacak şekilde işaretlenmiş olması, oy pusulasının üzerinde hiçbir mührün bulunmuyor olması, oy pusulasının resmi kurallara uymuyor olması (üzerinde YSK mührü olmaması, kullanılan seçim çevresine ait olmaması vs.) ve oy pusulasının tahrif edilmiş olması. Bu durumlar oy verenin isteği dışında gerçekleşeceği gibi seçmen bizatihi gönüllü olarak da oy pusulasını geçersiz olarak oy sandığına atabilir. Özellikle oy vermenin zorunlu olduğu ülkelerde geçersiz oy atmanın siyasi bir tepki olarak da okunabileceği üzerine çeşitli çalışmalar bulunuyor.
1999’dan bu yana Türkiye’de düzenlenen genel ve yerel seçimlere bakıldığında, önemli miktarda oyun geçersiz sayıldığı görülmektedir. Türkiye’de geçersiz oy sayısı yerel seçimlerde önemli ölçüde artmaktadır. Bu artış, yerel seçimlerde birden çok pozisyon için fazlalaşan oy pusularının seçmenin isteği dışında hatalar yapmasına bağlanacağı gibi seçmenin oy vermek istemediği pozisyonları bilinçli olarak boş vermesinden de kaynaklanmaktadır.İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimleri özeline baktığımızda ise ciddi oranlarda oyun geçersiz olduğunu görebiliriz. Fakat bu geçersiz oy oranı eğiliminin belli bir seviyede istikrarlı olarak gittiğini de gözlemliyoruz. Örneğin son yirmi yılın en yüksek geçersiz oy sayısı İstanbul özelinde 2014 yerel seçimlerinde gerçekleşti. 2019 yerel seçimlerindeki geçersiz oy oranı ise göreceli olarak son seçimlerin en düşüklerinden biridir.
